Gisteren schreef ik al over de obstakels die zo maar kunnen opduiken als sales agents bezig zijn met de verkoop van films, die daarmee niet beschikbaar zijn voor festivals. Maar dat is niet het enige – welkom in de wondere wereld van premières en holdbacks.
Bij een wereldpremière kan iedereen zich wel wat voorstellen: de nieuwe film van Park Chan-wook in Cannes, met makers en sterren op de rode loper, veel aandacht van de media en recensies overal. Maar niet alle films hebben een première die alles en iedereen bereikt. Neem de films die in première gaan in de Midnight-programma’s van Sundance (Park City, januari) of South by Southwest (SXSW, Austin, maart). Die premières worden prima gecoverd in Noord-Amerika, maar niet altijd daarbuiten. En dus gaan producenten en hun sales agents op zoek naar meer premières – voorstellingen die extra publiciteit opleveren en daarmee extra belangstelling van distributeurs en festivalprogrammeurs. Naast de wereldpremière zijn er de internationale première, de première per continent (Europese, Aziatische, enzovoort) en dan nog de première per land: Nederlandse, Belgische, enzovoort.
Het is een hele kerstboom aan premières en veel festivals hebben hierover strikte regels. Zo vertonen de festivals van Cannes en Venetië alleen films in Competitie als het wereldpremières zijn. Voor de bijprogramma’s nemen ze genoegen met Europese première of Internationale première. Maar lager dan dat gaan ze niet. Terwijl een festival als het IFFR ook films vertoont als Nederlandse première. Dat premièrebeleid bepaalt kortom de pikorde van festivals wereldwijd: hoe prestigieuzer het festival, hoe hoger de eis aan de premièrestatus.
Het kan voorkomen dat wij graag een film willen vertonen die net zijn wereldpremière heeft gehad in Noord-Amerika. In dat geval willen de makers graag een Europese première op een zo prestigieus mogelijk festival, waar veel pers en professionals rondlopen. Wij behoren niet tot die categorie, dus kan het zijn dat we moeten wachten tot een film eerst op een ander Europees festival is vertoond voordat wij aan de beurt zijn. In veel gevallen wordt het dan een jaar later, en dat is voor ons te laat.
Een ander verschijnsel is de zogeheten holdback, iets wat vooral speelt bij Amerikaanse films. Als die eenmaal een releasedatum hebben, dan komt het voor dat er wereldwijd geen festivalscreenings mogen worden gehouden tot die releasedatum. Het heeft te maken met de angst voor piraterij, maar ook met media-aandacht. Hoe dan ook, de rest van de wereld heeft er maar mee te leven. Als een film bijvoorbeeld op 11 november uitgaat in de VS, dan mogen wij tot die datum niks doen en grijpen we er dus naast.
Natuurlijk proberen we zoveel mogelijk om dit soort problemen heen te werken en lukt veel van wat we willen ook wel. Maar als je een titel op ons affiche mist, dan heeft dat doorgaans te maken met de wetten van de internationale filmwereld.
Chris Oosterom
